Patella tendinopathie

Springersknie/ jumpersknee

Patella tendinopathie is een aandoening van de kniepees, deze loopt van de knieschijf (patella) naar het onderbeen. Door herhaaldelijke bewegingen  waarbij er veel kracht op de pees komt kan deze gaan irriteren. Dit geeft voornamelijk klachten bij het afzetten en springen, vandaar de benaming springersknie.

Klachten

Pijn die vaak gevoeld wordt aan de onderzijde van de knieschijf en zeurend van karakter is. Deze klachten zijn voornamelijk aanwezig tijdens afzetten, traplopen of hardlopen. De klachten kunnen een wisselend karakter hebben in intensiteit en kunnen gedurende het sporten minder worden om nadien heftiger terug te keren en het gevoel van een stijve knie te geven. Als met deze pijn geen rekening wordt gehouden, neemt de pijn toe en kunnen de klachten continu aanwezig blijven.

Om beter inzicht te krijgen in de aandoening, klachten en herstel is een kort toelichting van de anatomie handig.

patella-tendinopathie

Anatomie

De kniestrekkers bestaan uit vier verschillende spieren die een gezamenlijke eindpees hebben; de zogenaamde kniepees of patellapees. Deze pees koopt over de knieschijf en zit vast aan het scheenbeen. De knieschijf ligt als het ware ingebed in deze kniepees. Dit zorgt voor een hefboommechanisme waardoor het strekken van het been eenvoudiger gaat.

Tendinopathie is een algemene term om aan te duiden dat het om een aandoening van de pees gaat. Patella tendinopathie wil dus zeggen dat het een aandoening van de pees van de pattela (knieschijf) betreft. Dit geeft meteen aan dat een patella tendinopathie een vrij breed begrip is en het alleen maar zegt dat er sprake is van een probleem met de pees van de knieschijf.

patella-krachtenpijlen

retinaculum-patellae1

Ontstaansmechanisme

Tendinopathieën ontstaan vaak door herhaaldelijk peestrauma, overbelasting, te grote krachten of al bestaande degeneratieve peesproblemen. Het wordt aangenomen dat peesoverbelasting hierin een centrale rol speelt. Dit resulteert in verzwakking en eventueel uitval van de peesfunctie als reactie op gevraagde krachten.

Bij te hoge belasting op peesweefsel ontstaan er microtrauma’s in het peesweefsel. Dit zijn kleine beschadigingen in het weefsel die op zichzelf nog niet direct een probleem opleveren. Als hierna een adequate rust/hersteltijd in acht wordt genomen herstellen deze microtrauma’s vanzelf weer. Hier wordt de pees sterker van.

Echter, wat gebeurd er nu bij overbelasting? In dat geval is de rust/hersteltijd niet genoeg geweest en kan het peesweefsel niet herstellen. In plaats daarvan komen er nog meer microtrauma’s bij. Als dit proces lang genoeg voortduurt, dan ontstaan er peesproblemen.

Aandoening

Een patella tendinopathie of springersknie komt veel voor in sporten waarbij tijdens het sporten veel kracht op de bovenbeenspieren komt te staan. Denk hierbij aan springen, afremmen en landen. Bekende sporten zijn basketbal en volleybal, maar ook bij hardlopen komt het veelvuldig voor door de repeterende (herhaaldelijke) belasting.

Zoals gezegd is een tendinopathie meer een verzamelnaam. Er bestaat een classificatie om peesaandoeningen meer specifiek te maken. Voor patellapeesaandoeningen is er nog een specifieker classificatiesysteem. Deze classificatie is vooral gebaseerd op klachten, wat een indicatie geeft over de hevigheid van de peesaandoening.

Classificatie in fases:

Fase 1: pijn na activiteit.

Fase 2: pijn en ongemak tijdens en na de activiteit, maar de pijn is nog draaglijk en geeft geen beperkingen.

Fase 3: pijn tijdens en na de activiteit, waarbij de hevigheid toeneemt en de pijn de prestatie beïnvloed.

Fase 4: continue pijn.

Er is een verschil tussen acute peesproblemen en chronische peesproblemen, hierin is tijd de belangrijkste factor. Bij acute peesproblemen is er sprake van een ontstekingsreactie. Wanneer dit juist behandeld wordt zijn de klachten meestal binnen 3-6 weken verdwenen.

We spreken van chronische peesproblemen wanneer klachten 6-12 weken of langer aanwezig zijn. In dit tijdbestek zijn er al degeneratieve veranderingen in het peesweefsel opgetreden. Hierbij is er geen ontstekingsreactie meer te zien in de cellen, maar wel verslechtering van het peesweefsel en vermindering van de doorbloeding.

Herstel van chronisch peesletsel kan 3-6 maanden duren. Chronische peesaandoeningen kunnen het gevolg zijn van acute peesaandoeningen die niet juist zijn hersteld.

Risico factoren

Vele factoren zijn van belang bij het ontstaan van peesletsel, zowel de intrinsieke als de extrensieke factoren.

Intrinsieke factoren

  • Kracht imbalans
  • Verkeerde houding
  • Voet structuur
  • Beperkte dorsaalflexie enkel (voet naar je toe buigen)
  • Verminderde spierkracht en lenigheid

Extrensieke factoren:

  • Overbelasting
  • Grotere opbouw dan 10% per week
  • Verminderde techniek
  • Verkeerde trainingsopbouw

q-hoek

Positie verandering bij verandering van houding

Behandeling

Een patella tendinopathie is een sport letsel die goed te behandelen is zonder operatie. De behandeling is afhankelijke van het klachten patroon en in welk stadium de klachten zich bevinden. De behandeling bestaat uit relatieve rust, ijscompressie na provocerende activiteiten en gerichte oefentherapie. Dit zijn de algemene richtlijnen voor Fase 1,2 en 3. Als de klachten horen bij fase 4 is algeheel sport verbod van toepassing waarna er gestart kan worden met de behandeling gesteld als in fase 1,2 en 3. Als dit niet afdoende werkt kan er eventueel overgegaan worden op operatief ingrijpen. Voor een uitgebreider behandel protocol klik hierop.