Behandeling van patella tendinopathie
Patella tendinopathie is een aandoening van de patellapees, ofwel de knieschijfpees.
Een patella tendinopathie ontstaat doorgaans bij overbelasting van de knieschijfpees. Of door onvoldoende rust, nodig om te herstellen van inspanning. In beide gevallen vermindert de kwaliteit van het peesweefsel. Het proces dat leidt tot een patella tendinopathie verloopt langzaam. Behandeling richt zich op herstel van de kwaliteit van het peesweefsel. Dat neemt (veel) tijd in beslag, maar is nodig om ervoor te zorgen dat de pees de normale belasting weer zonder problemen aan kan.
Behandeling
Behandeling van een tendinopathie is conservatief (niet-operatief) en gericht op herstel van het peesweefsel. De keuze en intensiteit van de behandeling is afhankelijk van de fase waarin de tendinopathie zich bevindt. De volgende behandelingen kunnen worden ingezet:
- Belasting: de belasting op de patellapees wordt verminderd om te kunnen herstellen. Activiteiten met springen en hardlopen worden gemeden.
- IJs: het gebruik van ijs vermindert de ontstekingsreactie in acute omstandigheden. Met acute omstandigheden wordt bedoeld de eerste twee dagen na een (over)belasting prikkel. Het advies is om direct ijs te gebruiken na training van de pees als de pijn is toegenomen door de training.
- Mobilisaties van spier/pees: wordt ingezet voor pijnvermindering en het verminderen van littekenweefsel in het peesweefsel. Door mobilisatie kunnen er nieuwe bindweefselstructuren aangemaakt worden die, met de juiste behandeling (rekken, krachttraining), getransformeerd worden in sterk peesweefsel.
- Rekken: rekken van de beenspieren is van belang als de oorzaak van een patella tendinopathie gevonden wordt in een verhoogde spanning van spiergroepen in de benen. Belangrijk is daarbij de intensiteit voor alle spiergroepen gelijk te houden zodat er geen disbalans ontstaat (rek-protocol).
- Krachttraining: de belastbaarheid van het peesweefsel wordt verhoogd om de gevraagde belasting aan te kunnen. Meest effectief voor peesweefsel, zo blijkt uit onderzoek, is het excentrisch trainen. Daarnaast is krachttraining voor de romp-, heup- en kuitspieren van belang. Krachttraining kan in elke fase van de revalidatie worden ingezet. De juiste keuze van spiergroepen en dosering is daarbij van belang
- Sportspecifieke training: trainen met het oog op de desbetreffende sport met de daarbij behorende spiergroepen, uithoudingsvermogen en coördinatie. Hier kan al in het begin van de revalidatie aandacht voor zijn maar is vooral van belang in de laatste fase van het herstel.
De duur van de behandeling is afhankelijk van de fase, het herstelvermogen van het lichaam en het trainingsdoel.
De revalidatie wordt onderverdeeld in 3 fases. Normaal gesproken wordt een revalidatietraject weer gegeven aan de hand van tijd (dagen/ weken), maar bij de behandeling van patella tendinopathie staat niet de tijd centraal, maar de symptomen. De volgende fase wordt gestart als de vorige fase volledig pijnvrij verloopt.
Fase 1: Rust!
Fase 2: Gecontroleerde opbouw
Fase 3: Sportspecifieke training
Fase 1 | Activiteiten | Criteria vervolg |
Belasting | – Niet springen
– Niet hardlopen – Geen activiteiten ondernemen, waarbij de pijn toeneemt |
|
IJs | – Na elke behandeling | |
Mobilisatie spier/pees | – Diepe dwarse fricties
– Patella mobilisatie |
palpatie pijn vrij |
Rekken | – Kniebuigers
– Kniestrekkers – Kuiten 3 tot 4x per dag |
|
Krachttraining | – Starten met excentrisch trainen, binnen de pijngrens van de m. quadriceps (geen volledig gewicht)
– Rompstabiliteit – Heupspieren |
kan 3x 15 hh (herhalingen) maken pijnvrij met een hakverhoging van 25 graden |
Sportspecifieke training | Gericht op de romp, armen en heup. |
Fase 2 | Activiteiten | Criteria vervolg |
Belasting | – Nog geen sporthervatting | |
IJs | – Na elke behandeling | |
Mobilisatie spier/pees | – Ter onderhoud | |
Rekken | – Voor en na een training | |
Krachttraining | – Van gedeeltelijke lichaamsgewicht naar volledig lichaamsgewicht
– 1 benig excentrisch squatten |
Kan pijnvrij 1-benig excentrisch squatten met 5 kg extra gewicht. |
Sportspecifieke training | – Gebaseerd op de romp, armen en heup. Snelheid kan toegevoegd worden. |
Fase 3 | Activiteiten | Criteria vervolg |
Belasting | – Nog geen sporthervatting | |
IJs | – Na elke behandeling | |
Mobilisatie spier/pees | – Ter onderhoud | |
Rekken | – Voor en na een training | |
Krachttraining | – Step down
– Sprongvormen |
Volledig pijnvrij |
Sportspecifieke training | – Mag sportspecifiek gaan trainen als sprongvormen pijnvrij gaan.
– Springen, hardlopen, voetballen (traptechnieken) |
Volledig pijnvrij |
Slotopmerking over medicatie
Patella tendinopathie is een chronische niet-acute aandoening. Hierdoor hebben ontstekingsremmende medicijnen geen effect op deze klachten. Injecties kunnen zelfs een negatieve invloed hebben, dit omdat aangetoond is dat injecties peesweefsel kunnen beschadigen.