Meniscusoperatie

Opereren om een beschadigde meniscus te herstellen (hechten) of op te knappen (knippen en schaven), komt vaak voor. De ingreep staat bekend als een kijkoperatie.

Afgelopen jaren is veel veranderd in de wijze van opereren. Enkele jaren geleden werd bij een meniscusprobleem de hele meniscus operatief verwijderd. Tegenwoordig wordt zo min mogelijk verwijderd en de meniscus bij voorkeur gehecht. Dit wordt gedaan om zoveel mogelijk meniscusweefsel te behouden. Het is namelijk gebleken dat de kans op artrose (slijtage) fors toeneemt als de meniscus is verwijderd.

Of een meniscus gehecht of opgeknapt wordt, is afhankelijk van de mate en locatie van de beschadiging.

Anatomie

Een knie heeft twee kraakbeenringen (menisci) die op het kraakbeen van het onderbeen liggen. Ze zorgen ervoor dat de kom van het kniegewricht wat dieper wordt en beschermen het kraakbeen dat eronder ligt. De beschermingsfunctie van de meniscus voor het kraakbeen is de reden waarom de meniscus niet meer verwijderd wordt.

Een meniscus heeft door zijn vorm een klein opstaand randje èn een plat gedeelte dat op het onderbeen ligt. Het opstaande randje (red zone) van de meniscus heeft kleine bloedvaten. Die zijn nodig voor de doorbloeding en het herstel. Het platte gedeelte (white zone) van de meniscus heeft geen bloedvaten.

Scheuren

Een meniscus kan op verschillende manieren scheuren. Onderscheid wordt gemaakt in: lengtescheur, dwarse scheur, flapscheur en bucket handle scheur.

Herstel meniscus

Het herstel van een meniscus is afhankelijk van de locatie en het type scheur. Een scheur in het doorbloedingsgedeelte (red zone) kan herstellen. Als de scheur in het platte gedeelte zit, is herstel onmogelijk. Voor herstel is immers doorbloeding nodig. Wel is mogelijk dat een meniscus die niet herstelt geen klachten meer geeft. Dit is voornamelijk het geval bij lengtescheuren. Dit komt doordat een lengtescheuren geen losse ‘flapjes’ hebben die in het gewricht klem kunnen gaan zitten.

De meest gunstige prognose voor herstel van een meniscus is dus een lengtescheur in de ‘red zone’. Dankzij de doorbloeding kan de scheur herstellen. Dit geeft nadien geen klachten, de vorm van de meniscus blijft immers hetzelfde.

Een dwarse scheur, flapscheur of bucket handle scheur, wordt veelal hersteld door een operatie. Bij een dwarse scheur in het opstaande gedeelte van de meniscus is er nog discussie om dit type toch te laten herstellen zonder operatie.

In overleg tussen patiënt en specialist wordt gekeken naar de klachten en besloten welke behandeling het beste is. Hierbij zijn dus locatie en type scheur van belang. Daarnaast spelen ook andere factoren een rol:

  • Grootte van de scheur.
  • Ontstaan van de scheur: door een trauma of door slijtage.
  • Leeftijd van de patiënt.
  • Activiteitenniveau van de patiënt (wat wil de patiënt nog doen).
  • Eventueel ander letsel.

Operatie

De keuze voor een operatie kent twee opties: het herstellen van een meniscus (hechten) of het opknappen ervan. Bij opknappen wordt een gedeelte van de meniscus weggeknipt en glad geschaafd. Dit zorgt ervoor dat de vezels van de aangedane meniscus niet meer in het gewricht kunnen komen.

De voorkeur gaat uit naar het hechten van een meniscus. Bij een flapscheur of bucket handle is dit vaak niet mogelijkheid en wordt de meniscus opgeknapt. De ingreep vindt altijd plaats door een kijkoperatie.

Hechten van de meniscus

Voordeel van hechten van een meniscus is dat de meniscus heel blijft en de functie als schokdemper kan blijven uitvoeren. Dit komt de stabiliteit van de knie ten goede en het kraakbeen wordt beschermd. Groot nadeel van hechten is dat de revalidatietijd meestal langer is dan bij opknappen. Dit is voornamelijk in sport een belangrijk punt.

Opknappen van de meniscus

Voordeel van opknappen van de meniscus (partiële menisectomie) is vooral dat de revalidatie veel sneller verloopt. Dit heeft echter wel tot gevolg dat de knie minder goed beschermd is tegen grote krachten waardoor het kraakbeen eerder kan beschadigen.

Herstel

Hechten van de meniscus

Na het hechten van een meniscus geldt voor een periode van zes weken dat de knie niet volledig belast mag worden. Dit betekent enkele weken met krukken lopen zodat niet het hele lichaamsgewicht op de knie komt. Daarnaast is het niet toegestaan om de eerste zes weken de knie meer dan 90 graden te buigen. Dit ter bescherming van de hechtingen en herstel van de meniscus.

Na de zes weken wordt een programma gevolgd ter verbetering van mobiliteit, kracht en coördinatie. Deze periode duurt vaak zes maanden of langer, mede afhankelijk van de locatie en grootte van de schade en het herstelvermogen van het lichaam.

Opknappen van de meniscus

Herstel na opknappen verloopt veel sneller omdat het lichaam de meniscus niet zelf hoeft te repareren. De knie moet wel de nieuwe situatie weer optimaal leren gebruiken. In de periode na operatie wordt vaak aangeraden enkele dagen krukken te gebruiken, al is dat lang niet altijd nodig. De knie mag na operatie direct volledig worden belast en gebogen, zij het binnen de mogelijkheden. Terugkeer naar het sportveld is vaak al binnen drie-vier maanden mogelijk. Werkzaamheden kunnen meestal al eerder opgepakt worden, afhankelijk van de aard ervan.